Illustratie: Nathan Hackett
Na bijna 5 jaar kwam er vorige maand toch echt een eind aan mijn Iphone 7. Hij laadde niet meer volledig op, de batterij was al twee keer vervangen, hij liep steeds vaker vast en het scherm was ook al drie keer gerepareerd, wat de touch functie niet echt bevorderde. Ik wist dat dit moment er aan zat te komen. En dus ook het moment van een nieuwe telefoon ‘uitzoeken’. Toch stelde ik het telkens zo lang mogelijk uit. Want ja, ook al loop ik de godganse dag met dat ding in mijn klauwen, het blijft zuur om zoveel geld neer te leggen voor een gadget die, als je er echt even kritisch naar kijkt, meer kapot maakt dan je lief is. Toch besluit ik dezelfde dag nog naar de KPN winkel te gaan, want een dagje zonder, dat is dus blijkbaar geen optie. In vrijwel een rechte lijn loop ik richting de muur met een grote, lichtgevende witte appel erop. “U hebt al een keuze gemaakt zie ik”, klinkt een stem achter me. Een keuze? Heb ik een keuze? Schiet er heel even door mijn hoofd. “Uh ja ik denk het”, zeg ik met enige twijfel in mijn stem. “De nieuwe van Samsung is ook heel mooi hoor ”, klinkt het terug. “Nee, nee, nee, ik heb een MacBook en al zo’n 10 jaar een iPhone, dus uhm tja. Gewoon maar weer een iPhone”, antwoord ik. En daarbij, je wil gewoon Apple. Werkt fijn, heeft een mooie nieuwe camera mét portretfunctie. En dat moet je gewoon blijkbaar hebben. Punt. Overstappen naar een ander merk is dus niet eens een optie. De verkoper geeft nog wat adviezen over de laatste Apple modellen en voor ik het weet sta ik bij de kassa een nieuwe iPhone af te rekenen van een kleine €1000 piek. Oef. Ai. Dat doet even pijn. Maar hup gauw betalen met mijn zakelijke pas, zodat ‘ie de boeken in kan als aftrekpost. Binnen zo’n 15 minuten sta ik weer buiten. Het uitkiezen van een pot pindakaas of bak kwark duurt bij mij doorgaans nog langer. Even de achterkant checken, wat zit er allemaal in? Wat kost de een, wat kost de ander? Oh deze ziet er ook lekker uit, even kijken hoor. Hmm, wat een keuze, moeilijk, lastig. Met nootjes? Zonder nootjes. Eigenmerk of toch niet? Voor ik het door heb sta ik alleen al 15 minuten voor het schap met broodbeleg. En dan moet ik dus nog door naar het zuivelvak. Bij het kiezen van een nieuwe telefoon is er blijkbaar dus al een keuze voor mij gemaakt. Ik rij vrolijk terug naar huis mét mijn nieuwe telefoon in een klein doosje naast me op de stoel. Een klein doosje, want een nieuwe oplader zit er tegenwoordig niet meer bij in, zei de KPN meneer. Bij zo’n bedrag mag je toch op z’n minst verwachten dat er ook een oplader bij zit toch? Maar goed, ook dat lijk ik prima te vinden en neem de telefoon aan en reken nog even €24,99 extra af voor een Ubc adapter zodat ik mijn telefoon ook daadwerkelijk kan gebruiken. Wel zo handig. Het voelt eigenlijk best wel goed. Ik kan dit gewoon betalen bedenk ik me, heb eindelijk een goede camera, geen geneuzel meer met opladen of een beeldscherm dat hapert. Top. Ook weer geregeld. Kortom; het cognitief dissonantieren is begonnen. Oftewel, het voor jezelf goed praten van een aankoop, zonder dat je je daar echt bewust van bent.
Na een weekje bedenk ik me; zoveel anders of beter is deze telefoon ook weer niet. Heb ik hier nou zoveel geld voor betaald? Had ik niet gewoon een nieuwe iPhone 7 kunnen kopen voor minder dan de helft? Ik besef me: ik zit klem. Gevangen in het web van Apple. Maar wederom weet ik ook dat goed te praten; Zo werkt de wereld nu eenmaal. Het is wat het is. Wees blij dat je weer een telefoon hebt die gewoon goed werkt en focus op wat anders. Zo gezegd zo gedaan, tot ik van de week een artikel van de correspondent in mijn mail ontving: ‘Waarom Apple zoveel geld kan vragen voor jouw iPhone' luidt de titel. Lezen Mirte, nu (en jij ook ;)). Een heel interessant stuk, waarin econoom Jan Eeckhout aan het woord is. Hij vertelt niet per se iets nieuws, maar legt wel heel goed uit hoe grote bedrijven als Apple dus blijkbaar zo machtig en beïnvloedbaar kunnen zijn. Het onderschrijft duidelijk mijn gevoel van onrecht jegens Apple, dat ik in de weken na mijn aankoop bewust ervaarde. Waarom zoveel geld voor een gadget waarvan je eigenlijk weet dat het voor een prikkie ergens in China wordt geproduceerd? Na het lezen heb ik mezelf beloofd: Ik koop niet meer bij een Apple, Amazon of andere grote speler die via ‘marktmacht’ spullen weet te verkopen. Of ik sterk genoeg ben? De verleiding aan kan? Tegen de soort van groepsdruk in kan gaan? Als jij met me mee doet, en jouw vrienden, familie weer met jou meedoen, dan wel. Want zolang wetgeving niet verandert, moeten we de verandering zelf maar in gang zetten. Dan ga ik nu nog even fijn portret foto’s maken met mijn oh zo goede camera, want dat vond ik blijkbaar zo belangrijk.